Stel: iemand heeft vannacht je hersenen uit je lichaam verwijderd, ze in een bak met vloeistof gelegd en ze aangesloten op een grote computer. Hierdoor blijft je brein normaal functioneren. De computer zorgt ervoor dat je dingen te zien en te horen krijgt alsof er niks aan de hand is. Zal je ooit te weten komen wat er gebeurd is?
Wat je zojuist gelezen hebt, is een bekend voorbeeld van een gedachte-experiment.
Bij een gedachte-experiment ga je alleen door te denken (en met anderen te praten) aan de slag met een moeilijke vraag. Je gaat dus niet snijden in voorwerpen, uitproberen of er iets gebeurt als je twee draadjes aan elkaar verbindt of aan duizend mensen een vragenlijst voorleggen.
Een gedachte-experiment doe je:
Opdracht
Bedenk zelf een spannend gedachte-experiment. Zo’n experiment begint met een gedurfde ‘wat als’-vraag. Voorbeelden van gedachte-experimenten:
Bij een gedachte-experiment ga je alleen door te denken (en met anderen te praten) aan de slag met een moeilijke vraag. Je gaat dus niet snijden in voorwerpen, uitproberen of er iets gebeurt als je twee draadjes aan elkaar verbindt of aan duizend mensen een vragenlijst voorleggen.
Een gedachte-experiment doe je:
- als je het experiment niet in het echt kunt uitvoeren (in het voorbeeld: je kunt natuurlijk niet zomaar iemands hersenen verwijderen)
- als je je brein wilt dwingen verder na te denken over een moeilijke vraag (in het voorbeeld: waaraan zou je merken dat je hersenen in een bak met vloeistof liggen, in plaats van in je hersenpan?)
- als je het niet erg vindt dat je hét antwoord op je vraag niet zult vinden (of in elk geval niet zult kunnen bewijzen)
- als je beter wilt leren denken en interessante ideeën wilt krijgen
Opdracht
Bedenk zelf een spannend gedachte-experiment. Zo’n experiment begint met een gedurfde ‘wat als’-vraag. Voorbeelden van gedachte-experimenten:
- Wat zou er gebeuren als ieder mens die nu gaat slapen niet meer wakker wordt?
- In mensen komt steeds meer technologie (gehoorapparaat, pacemaker), robots worden steeds menselijker... wat gebeurt er als je niet meer weet of je met een mens of met een robot te maken hebt?
- Wat gebeurt er als alles dat je aanraakt direct van goud wordt?
Neem een uur de tijd om dit experiment uit te voeren, als dat kan met een ander.
Schrijf aan het eind van dit uur voor jezelf drie ideeën op die je door dit experiment hebt gekregen. Voorbeeld: de computer zou heel slim moeten zijn om mijn brein te laten ervaren dat ik een lichaam heb, dat ik bijvoorbeeld jeuk heb op mijn hoofd en dan ervaar dat 'krabben' helpt.
Schrijf aan het eind van dit uur voor jezelf drie ideeën op die je door dit experiment hebt gekregen. Voorbeeld: de computer zou heel slim moeten zijn om mijn brein te laten ervaren dat ik een lichaam heb, dat ik bijvoorbeeld jeuk heb op mijn hoofd en dan ervaar dat 'krabben' helpt.